Bij ons thuis wordt veel gekeken naar Buurman en Buurman. We blijven schaterlachen om die onhandige buurmannen. ‘A je to’, roepen de buurmannen, dat is Tsjechisch en betekent ‘voor mekaar!’.
Liep ik vandaag rond op mijn werk, een instelling voor verstandelijk gehandicapten, waar ik Jan tegenkwam, een vrijwel onverstaanbare man met het syndroom van down. Hij riep mij toe: a je to! Ik riep terug: A je to buurman! en was erg tevreden over deze conversatie. Jan kwam achter mij aan en zei nog een keer, nu met een snik in zijn stem: a je to. Ik begon te vermoeden dat ik een vergissing had gemaakt, maar had nog geen idee wat dat zou kunnen zijn. A je to?, vroeg ik voorzichtig. Jan begon heftig te knikken en nu ook hard te huilen: ‘A je to’. ‘Voor mekaar’, mompelde ik zachtjes, maar in die richting moest ik de oplossing niet zoeken.
‘A je to’, probeerde ik nog eens. ‘Ja, a je to, snikte Jan. Daar sta je dan geestelijk verzorger te zijn.
Waarom ben je zo verdrietig?, vroeg ik. A JE TO!!, riep Jan ongeduldig. Er kwam een andere bewoner uit het huis van Jan voorbij. Hij had de oplossing. Wat klonk als ‘a je to’ betekende ‘Anneke is dood’. ‘O bedoel je dat!’ Van opluchting schoot ik in de lach.
Dat was niet erg handig, want bij ons op het bedrijf hebben de mensen geleerd dat de dood niet om te lachen is. Een opvatting die vrij breed wordt gedeeld overigens. Doodgaan is toch wel het ergste wat een mens kan overkomen.
En wat zou het heerlijk zijn om vrij en ontspannen naar de dood te kunnen kijken. God zien in alles wat ik zie’. Het valt niet mee om overal God in te zien…. en toch! Ik begin te begrijpen dat dit wel de makkelijkste manier van leven is, met alles wat er is. Het is gemakkelijker te denken dat ik dood mag gaan, dan te denken dat het niet mag. Het is gemakkelijker te denken dat iedereen om mij heen dood mag gaan, dan te denken dat dat niet mag. Voor wie dat werkelijk kan voelen geeft het ruimte en ontspanning.
Ik vind ‘m zelf eerlijk gezegd echt heel lastig. Voorlopig ben ik zo’n moeder die iets te vaak ‘voorzichtig!’ roept, angsthaas dat ik ben. Maar hij hangt op het prikbord, het elfde principe van attitudinal healing:

Omdat liefde eeuwig is hoeft de dood niet als iets beangstigends te worden gezien.

Ik gaf Jan een zakdoekje en liep met hem mee naar huis. Want het is ook om te huilen dat Anneke dood is. Nog voor we aankwamen lachte Jan alweer! Dank je wel, Jan.

https://www.youtube.com/watch?v=2tyuQcF02gk&feature=related